لاتڤیا

بەخێربێن بۆ لاتڤیا

لاتڤیا وڵاتێکە دەکەوێتە ناوچەی باڵتیک لە باکووری کیشوەری ئەوروپا. ئەم وڵاتە بە فەرمی بە کۆماری لاتڤیا ناسراوە و هەروەها دراوسێیە لەگەڵ وڵاتەکانی ئیستۆنیا و لیتوانیا و ڕووسیا و بێلاڕووس. بە درێژایی مێژوو، ئەم وڵاتە لەلایەن چەندین هێز و دەوڵەتانی دیکەوە داگیرکراوە، وەک خاچپەرستانی ئەڵمانیا و پۆڵەندا و سوید و ئیمپڕاتۆریەتی ڕووسیا. بەڵام لە دوای جەنگی جیهانی یەکەم، لە ساڵی 1918دا سەربەخۆبوونی خۆی ڕاگەیاند. هەرچەندە ئەم سەربەخۆبوونەی کورتخایەن بوو، چونکە لە دوای جەنگی جیهانی دووەم جارێکی دیکە لەلایەن ناتزی ئەڵمانی و دواتر لەلایەن یەکێتی سۆڤیەت داگیرکرایەوە. وەک بەشێک لە یەکێتی سۆڤیەت مایەوە تاوەکو ساڵی 1991، کە سەربەخۆبوونی خۆی بەدەستهێنایەوە. لە ئەنجامی بەردەوام هەوڵدانیان بۆ گەشەسەندن و پێشکەوتن، بەتایبەتی لە بواری ئابووری، لاتڤیا وەک وڵاتێکی چالاکی پێشکەوتوو لە جیهاندا ناسرا، ئەمەش بەتایبەت لە دوای بوون بە ئەندام لە ناتۆ و یەکێتی ئەوروپا لە ساڵی 2004دا. هەرچەندە مێژووی ئەم وڵاتە ڕۆڵێکی گەورەی گێڕاوە لە دەوڵەمەندبوونی کلتووری لاتڤی، بەڵام کلتووری وڵاتەکانی ئەڵمانیا و ڕووسیا و ئەسکەندەناڤیا کاریگەری بەرچاویان لەسەر کلتووری وڵاتی لاتڤیا هەبووە، بەتایبەت لە دابوونەریت و خواردن و هونەر و مۆسیقا.

پایتەختی وڵاتی لاتڤیا شاری ڕیگایە. ئەم شارە ناوازەیە تێکەڵەیەکە لە پێشکەتن و شوێنەوارە دێرینەکانی. ڕیگا لەگەڵ یەکەم ڕاگەیاندنی سەربەخۆیی لە ساڵی 1918دا وەک پایتەخت دانراوە و هەر لە ئەو کاتەوە بووە بە یەکێک لە سومبولەکانی ئەم وڵاتە. بێگومان ئەم شارە بە کۆمەڵێک جێگەی ناوازە و شاهانە پێشوازی لە گەشتیارەکانی دەکات، وەک Old Town. ئەم شوێنە یەکێکە لە شوێنەوارە مێژوویەکانی ڕیگا، کە بەباشی پارێزراوە و بێگومان نابێت لە دەست خۆتی بدەیت، چونکە جوانیەکەی سەرسامت دەکات. نەک تەنها ئەوەندە، بەڵکو دەتوانی لێرە سەردانی Riga Cathedral. پاشان، Art Nouveau District جێگەیەکی دیکەی شاری ڕیگایە، کە دەتوانیت خۆت لە هونەری سەدەکانی ناوەڕاست و سەردەمە کۆنەکاندا نقووم بکەیت. بەڵام Central Market تایبەتترینە، چونکە ئەم بازاڕە هەموو شتێک کە تۆ دەتەوێت پێشکەشی دەکات و دەرفەتێکی زۆر نایابە بۆ ئاشنابوون بە کلتوور و ژیانی لاتڤیەکان. لە کاتی گەشتکردنت بۆ ئەم وڵاتە جوانە، نابێت خواردنە بەتامەکانیان لە دەست خۆت بدەیت، وەک Piragas (هەویرکاری سوێر) و Pelekie Zirni (بەزالیای خۆڵەمێشی) و Sklandrausis (هەویرکاری چینچین).

ئایا دەزانی؟

• وڵاتی لاتڤیا خاوەن زیاتر لە 10.000 دەریاچەیە، بەم هۆیەوە بە “خاکی دەریاچەکان” ناسراوە لە جیهاندا.
• لەناو سێ وڵاتەکەی ناوچەی باڵتیک کە (لیتوانیا و لاتڤیا و ئیستۆنیا) دەگرێتەوە، لاتڤیا بچووکترینیانە.
• ساونا بەشێکی گرنگی کلتووری لاتڤیایە.
• لاتڤیەکان بە خۆشەویستییان بۆ گۆرانی ووتن ناسراون.